O Evanxeo de cada día con ollos de aldea
Manuel Regal Ledo
Tempo de Advento
Advento, o tempo da chegada, das chegadas de Deus. Chegadas do pasado, que rememoramos e celebramos, porque sosteñen a nosa esperanza; chegadas do presente, ás que se nos pide estar moi atent@s, para non desaproveitar a súa forza de vida, a súa oferta; chegadas do futuro, máis o menos preto, coas que Deus mesmo está comprometido, e para as que a nós se nos pide fe e tamén compromiso.
Deus vén. O seu é vir sempre. Non fai falla que llo pidamos. O seu é vir sempre co pan debaixo do brazo, coa vida debaixo do brazo, coa boa ventura debaixo do brazo. De nós depende pechar ou abrir portas, pechar ou abrir soños, pechar ou abrir cambios, pechar ou abrir vida. Certo que á xente de aldea sempre nos gustou abrirlle a quen peta a nosa porta, facelo pasar, invitalo a algo ao quente da cociña. E así pode ser con Deus.
Vivir o Advento cos pés e co corazón na terra; todo o que fagamos ou deixemos de facer estará asentado nas vidas de cada día, coa xente coa que formamos familia, comunidade, pobo; vidas de cada día repletas de fraxilidades. Vivilo tamén cos pés e co corazón no medio da xente máis desposuída, pois ese é o espazo especialmente escollido por Deus para os encontros con el.
O Evanxeo de cada día vai debullando para nós a riqueza que Deus nos ofrece na palabra e nos feitos de Xesús. Cousas moi simples e moi fondas, que chegan aos nosos corazóns, ás nosas vidas dando paz, alento, esperanza.
2ª lectura: 1Tes 3, 12—4,2.
Evanxeo: Lc 21, 25-28.34-36
Andade con coidado, non sexa que se vos atorde o corazón coa bebida, os vicios e as preocupacións da vida, e de súpeto caia sobre vós aquel día; porque caerá como un lazo sobre todos os habitantes da terra. Vós vixiade sempre e pregade para que poidades escapar de todo o que está por vir e mantervos en pé diante do Fillo do Home.
Meditación
Empezamos o tempo do Advento, tempo da chegada, tempo do Deus que chega e das cousas de Deus que chegan. Un tempo para decatarnos de que Deus e as súas cousas de vida están chegando sempre; elas están aí ofrecéndose permanentemente, en cada caso, iso si, envoltas nas circunstancias persoais, comunitarias, sociais, que van variando segundo tempos e lugares. Polo tanto, e a diferencia do que habitualmente se di e se canta e reza neste tempo do Advento, non é tanto un tempo de clamar: Ven, Señor Xesús!, senón tempo de abrir os ollos, o corazón, a casa, a vida, a comunidade, a un Señor Xesús que está chegando –el nunca falta á cita–, que se nos está ofrecendo en cada caso, xa o dixemos antes, a través das circunstancias concretas que esteamos vivindo. Por iso o Advento é un tempo especial para pararnos a ver qué é o que está a pasar, o que nos está a pasar, o que lle está a pasar aos veciños e veciñas, ao pobo do que formamos parte, e ver aí a presenza de Deus, a súa voz, o seu ofrecemento, a súa chamada.
“Haberá sinais”, di o Evanxeo. E sinais hai nos tempos que estamos vivindo; sinais da conflitivadade, da guerra real, aínda que encuberta, que estamos facendo entre o mundo occidental e parte do mundo árabe, con atentados terroristas desastrosos, con bombardeos terribles e inxerencias manifestas por intereses económicos: sangue, destrución, morte, odio, futuro incerto; sinais a nivel do planeta terra: o quecemento do planeta, a contaminación ambiental, o deterioro alimenticio, o deterioro da saúde, cánceres…; sinais a nivel das relacións sociais: concentración en poucas mans, en poucos países, do poder, dos cartos, das posibilidades de vida, alimentos, saúde, auga; desmantelamento de certos niveis de vida digna nunha maioría, para que se manteña o poder dunha minoría, cousa que nos axuda a ver, palpar, o que esta minoría xa estaba practicando coa inmensa maioría dos países do mundo, aos que sometía á mesma presión que nós hoxe estamos vivindo. Sinais a nivel persoal: xente angustiada, con medo, con desacougos fortes, polo que está vindo, polo que virá enriba das súas vidas. “Os astros abalarán”, di o Evanxeo: aquilo que parecía ter maior consistencia nas nosas vidas, en moitos casos estásenos indo das mans. A paz fonda, a esperanza forte, o amor, a solidariedade como método de relación e de compensación social, política, perden consistencia.
Sen dúbida os nosos tempos son desastrosos por moitas razóns. Aínda que é bo non vitimizarnos demasiado: houbo tempos iguales e peores de críticos ca os nosos; hai persoas e países que o están pasando bastante peor do que nós o estamos pasando. Pero é certo que moita xente está pasando momentos moi duros. Hai reaccións políticas, cidadás, importantes, que levantan o ánimo; pero hai tamén movementos políticos e sociais que nos empuxan ao pesimismo. Que facer? O Evanxeo, no medio de todo isto, dinos con claridade: “poñédevos de pé e erguede ben a cabeza, porque chega o día da vosa liberación”. Invítanos, logo, a unha actitude positiva, invítanos ao camiño, á loita, á dignidade, á esperanza, á indignación, á protesta, á humildade, á confianza: porque chega o día da vosa liberación. Hai saída? Hai saída! Por onde? Crendo na solidariedade, rebentando coa solidariedade efectiva moitas formas caducas de facer política, de facer convivencia cidadá; deixando que a solidariedade nas nosas mans e no noso corazón vaia inventando formas novas de vernos, de tratarnos, de atendernos, de servirnos.
Tempos de depresión? Non! Tempos de adormecemento? Non! Tempos de fiarnos das voces xa roucas dos que sempre nos falaron dos incontables méritos dos cartos? Non! Tempos de adormecernos co fútbol, cos botellóns, coas series televisivas, ou mesmo cunha relixión apagada e rancia que se nos volve ofrecer como menciña que adormenta? Non! Tempo de “ter conta de vós mesmos”, di o Evanxeo; tempo, logo, de mirar o que valemos, de non estragar as nosas posibilidades; de non deixarse enganar, de afiar os sentidos todos, de ter o corazón a flor de pel; tempo de “vixilancia sempre”; tempos de pregar, é dicir, de vincularnos con forza á forza de vida e de amor, Deus, que nos dá luz, consistencia, forza, aguante, compaña; tempos de soñar. Xesús está aí, non para meternos máis medo aínda no corpo, senón para camiñar ao noso lado cara á creación dunha sociedade nova. É posible? Si, é posible!
Meu Deus,
como poderei sentirte, vivirte, como o que es:
un fogo vivo nun fogar quente,
que dá paz e alento para a vida, para a convivencia?
Un sunami de amor,
que contaxia e arrastra todo o que encontra,
con maneiras construtivas?
Un punto de enerxía, un corazón pleno
que dinamiza toda a miña vida?
Sentirte así, vivirte así, meu Deus,
quen puidese!
Na miña pobreza e debilidade, a túa acollida.
No meu pecado, a túa aperta.
No meu desalento, o teu consolo.
No meu cansazo, o teu vigor.
Sentirte así en min, en todos e todas,
coma o que es:
reclamo dos soños,
servidor dos soños,
alentador dos soños,
construtor dos soños.
Sempre.
Salmo 121, 1-2. 3-4a. 4b-5. 6-7. 8-9
–Señor, o meu criado está tolleito na cama e padece moito.
Díxolle Xesús:
–Eu irei e curareino.
O oficial contestoulle:
–Señor, non son merecente de que entres na miña casa; con que digas unha palabra o meu criado curará. Porque eu, aínda que son un subordinado, tamén teño homes baixo ao meu mando; e dígolle a este: vai, e vai; a aquel: ven, e vén; e ao meu criado: fai sito, e faino.
A Xesús chamoulle moito a atención oír aquilo e díxolles á xente que o seguía:
–Asegúrovos que non atopei a ninguén cunha fe tan grande en todo Israel. E dígovos que moita xente virá de oriente e de occidente para sentar na mesa de Abraham, Isaac e Xacob no Reino dos Ceos.
O oficial romano non era xudeu, pero é igual. A mesa de Xesús, a mesa de Deus, a mesa da vida está sempre preparada para quen teña fame, pete e queira entrar. Deus non anda con requisitos.
1ª lectura: Is 11, 1-10. Salmo: 71
–Bendito sexas, Pai, Señor do ceo e máis da terra, porque lles ocultaches estas cousas á xente sabia e entendida e llas mostraches á xente humilde. Si, bendito, meu Pai, porque así o quixeches.
Meu Pai ensinoume todas as cousas e ninguén coñece o Fillo a non ser o Pai, e ninguén coñece Pai a non ser o Fillo e aquel a quen o Fillo llo queira revelarllo.
E volvéndose á parte aos discípulos, díxolles:
–Benia os ollos que ven o que vós vedes! Porque é ben certo que moitos profetas e reis quixeron ver o que vós vedes e non o viron, e oír o que vós oídes e non o oíron.
Quen é a xente humilde que goza con todo isto? Podémolo ser todos, todas nós, se non deixamos que o galo se nos suba ao poxigo, se reparamos na nosa fraxilidade e lle abrimos as portas ao Espírito bo de Deus. Deus tolea por meternos no seu mundo de ben e de felicidade.
Salmo: 22, 1-3a. 3b-4. 5. 6.
Chamou Xesús polos seus discípulos e díxolles:
–Dáme mágoa esta xente, pois hai tres días que veñen tras miña e non teñen que levar á boca. Non a quero despedir sen tomaren nada, porque poderían esmorecer polo camiño.
Dixéronlle os discípulos:
–E de onde imos sacar, nun lugar deserto, pan abondo para fartar a tanta xente?
Pero el preguntoulles:
–E logo, cantos pans tedes?
Eles responderon:
–Sete e máis algúns peixes.
Mandou Xesús que a xente sentase no chan; despois colleu os sete bolos e mais os peixes, deu grazas, partiunos e déullelos aos seus discípulos, e os discípulos dábanllos á xente. Comeu a xente a se fartar e cos anacos que sobraron encheron sete cestas.
Meditación
O querer de Deus é que a xente vivamos sen males, sen males físicos, sen males mentais. Que teñamos o necesario e suficiente para poder vivir con tranquilidade, satisfacendo as necesidades normais da vida. Iso non se consegue se hai xente que se fai con todo e, en consecuencia, outra xente queda sen nada, cousa que pasa moito no noso mundo, amargando a vida de moita xente. A felicidade humana non se acada amoreando sen pensar en que todo o mundo estea suficientemente atendido. A felicidade humana conséguese unindo mans, corazón e vidas.
Xesús fixo canto ben puido. Con milagres ou sen eles. De nós ninguén espera milagres. Ou si. Porque é un milagre limpar o corazón de avaricias, e abrilo ao ben da comunidade. É un milagre participar na vida comunitaria, social, política, para que as parroquias, os Concellos, os Países, o mundo se goberne tendo en conta que a ningunha persoa pobre lle falte pan, escola, menciñas, traballo, un teito, a alegría de vivir.
Hai moitas maneiras de traballar polo común, polo pan e a felicidade doutra xente. Podes visitar hoxe a unha persoa enferma. Se non o estás facendo xa, pensa na posibilidade de integrarte nalgún grupo, ONG, asociación, Cáritas, Sindicato, Partido Político, desde o que che parece que se traballa ben polo pan de todo o mundo.
5 de decembro: Xoves 1ª semana de Advento
Salmo: 117, 1 e 8-9. 19-21. 25-27a
En certa ocasión díxolles Xesús ás persoas que o acompañaban:
–Non entrará no reino dos Ceos quen me diga: “Señor, Señor!” , senón quen faga a vontade do meu Pai celestial.
Así pois, quen escoita as miñas palabras e as pon en práctica será coma a persoa asisada que edificou a súa casa sobre rocha. Caeu a chuvia, veu a riada, bruou o vendaval batendo na casa, pero non se derrubou, porque estaba asentada na rocha.
Mais quen escoita as miñas palabras e non as leva á práctica pórtase coma un toleirán que edificou a súa casa sobre area. Caeu a chuvia, veu a riada, bruou o vendaval batendo na casa e derrubouna, e a desfeita foi terrible.
Tanto as persoas como as comunidades sufrimos moitos envites na vida. Estar ben cimentado fainos capaces de resistir, de non perder a serenidade, a esperanza a pesar de todo. Deus ofrécese sempre a poñernos cimentos sólidos na nosa vida. O Espírito bo de Deus é o mellor sostén da nosa vida.
6 de decembro: Venres 1ª semana de Advento
Salmo: 26, 1. 4. 13-14
Unha vez ían seguindo a Xesús dous cegos que berraban:
–Fillo de David, compadécete de nós.
Cando Xesús entrou na súa casa, os cegos achegáronselle. Preguntoulles Xesús:
–¿E vós credes que eu podo facer isto?
Responderon:
–Cremos.
Entón tocoulles os ollos e díxolles:
Fágase conforme a vosa fe.
E abríronselles os ollos. Logo avisounos moi serio:
–Mirade que non o saiba ninguén!
Pero, axiña que se foron, falaron de Xesús por toda aquela zona.
Meditación
Eu ante ti, Xesús de Nazaré, ante o Deus que ti nos ofreces, son tamén persoa cega, que precisa a túa iluminación. Sei, creo que o teu pracer é tocar os meus ollos para que se abran á luz, para que se abran á condición de filla, á condición de irmá. Que eu non impida, Xesús, o que ti queres facer en min. E falarei de ti con orgullo e humildade.
A luz énos dada, pero tamén hai que buscala. Para Xesús andar no medio da xente empobrecida, compartir as súas vidas e penalidades, e tamén as súas alegrías, é unha preciosa e misteriosa maneira de acceder á luz, á verdade da vida. Podemos facer algo que nos permita entrar no mundo da xente empobrecida.
7 de decembro: Sábado 1ª semana de Advento
Salmo: 146, 1-2. 3-4. 5-6
Xesús percorría todas as vilas e aldeas ensinando nas sinagogas, anunciado a Boa Nova do Reino e curando toda enfermidade e doenza. Vendo a multitude, sentiu unha fonda compaixón por ela, porque a xente toda estaba derreada e esmorecida coma ovellas sen pastor. Entón díxolles:
–A anada é ben boa, pero os xornaleiros son poucos; así que rogádelle ao dono da colleita que mande xornaleiros para o traballo que cómpre facer.
E chamando os doce discípulos, deulles poder para botaren os espíritos malos e curaren toda enfermidade e doenza.
E díxolles:
–Dirixídevos máis ben ás ovellas perdidas da casa de Israel. E no voso camiño proclamade que o Reinado de Deus está preto. Curade enfermos, resucitade mortos, limpade leprosos, botade os demos fóra.
Moita xente de aldea –seguro que tamén da que non é de aldea— neste momento sentirase ben retratada nesa frase do evanxeo: “xente toda derreada e esmorecida”. Así parecen ser as nosas parroquias rurais hoxe.
Tamén é certo que, vendo o campo, a súa riqueza, a súa fermosura, a súa capacidade produtiva; vendo o corazón de cada persoa, tamén podemos dicir co Evanxeo: “A anada é ben boa, pero os xornaleiros son poucos”.
Sería ben fermoso que a comunidade cristiá da parroquia, fose cal fose o seu número e o seu poder, se puxese con Xesús a botar espíritos malos e se sumase a todas aquelas persoas que desde calquera lugar e pensamento estea pola labor de poñer vida e esperanza entre nós.
Canto podemos nós aprender de Xesús, da súa ollada fondamente solidaria, do seu saber estar ao pé da xente con toda a forza do seu ser nas mans!
Igual somos tamén demasiado ovellas, demasiado submisos, demasiado torpes.
Para cando abrir os ollos, fiarnos de quen nolos axuda a abrir?
Para cando fiarnos de ti, Xesús?
Lévanos da túa man polos camiños da vida nos días de hoxe.
Se ves que hai algo na túa vida que te achica e entristece, dá o paso de compartilo con alguén do que esperas comprensión e axuda.
Se ves que hai algunha asociación, sindicato agrario, comunidade cristiá que traballa honradamente polo ben da aldea, apúntate, participa.